“7242 SAYILI CEZA VE GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN İNFAZI HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN” KAPSAMINDA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER

7242 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 14/4/2020 tarihinde TBMM tarafından kabul edilmiş, 15/4/2020 tarih ve 3110 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yasa ile değişiklik yapılan kanunlar şunlardır:

• 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu
• 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu
• 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu
• 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun
• 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu
• 5402 sayılı Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanunu
• 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu
• 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu
• 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu
• 4301 sayılı Ceza İnfaz Kurumları İle Tutukevleri İşyurtları Kurumuna İlişkin Bazı Mali Hükümlerin Düzenlenmesi Hakkında Kanun
• 6352 sayılı Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun

 

1. 4675 SAYILI İNFAZ HAKİMLİĞİ KANUNUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER

 

İnfaz Hakimliğinin Görev Ve Yetkilerinin Genişletilmiştir

• 4675 Sayılı Kanunun birinci maddesinde kanunun amacı ve kapsamı tanımlanmaktadır. Kanunun 1’inci maddesinin ilk fıkrasına göre bu kanunun amacı, infaz hâkimliklerinin kuruluş, görev, çalışma esas ve usullerini düzenlemektir. 7242 Sayılı Kanun ile infaz hakimliklerinin görev alanı genişletilmiştir. İnfaz hakimliklerinin görevleri; ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlere yönelik şikâyetleri incelemek, karara bağlamak ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmekten ibaret iken, bunlara ek olarak Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararlara yönelik şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak, ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin hâkim veya mahkeme tarafından verilmesi gerekli kararları almak, işleri yapmak görevleri getirilmiştir. (Değişiklik yapılan metin: 4675 Sayılı Kanun, m.1. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.1)

 

• 4675 Sayılı Kanunun ikinci maddesinde ‘infaz hakimliklerinin kuruluşu’ hükme bağlanmıştır. Yapılan değişiklik ile maddenin başlığı ‘infaz hakimliklerinin kuruluşu ve yetkisi’ olarak belirlenmiştir. Değişiklikten önce, yargı çevresinde ceza infaz kurumu ve tutukevi bulunan Ağır Ceza Mahkemeleri ile coğrafî durum ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak ilçe Asliye Ceza Mahkemeleri nezdinde kurulan infaz hakimlikleri, değişiklikle birlikte, her il merkezi ile bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde kurulacağı kararlaştırılmıştır. İnfaz hâkimliğinin yargı çevresi ise, kurulduğu il merkezi ve ilçeler ile bunlara adli yönden bağlanan ilçelerin idari sınırları olacaktır.

Yapılan değişiklikle müstakilen infaz hâkimliğine atanan hâkimlerin adli yargı adalet komisyonlarınca başka mahkemelerde veya işlerde görevlendirilmeleri yasaklanmıştır.

Değişiklikten önce infaz hakimliklerinin yetki alanı, kurulduğu yer ağır ceza veya asliye ceza mahkemesinin yargı çevresi ile sınırlı iken, değişiklikle birlikte, infaz hâkimliğinin yetkisi, hükmün infazına ilişkin işlemin yapıldığı yere göre belirlenecektir. Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında idarece yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlere ilişkin yapılan şikâyetler bakımından işlemin yapıldığı veya faaliyetin gerçekleştiği ceza infaz kurumunun bulunduğu yer infaz hâkimliği yetkili olacaktır. (Değişiklik yapılan metin: 4675 Sayılı Kanun, m.2. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.2)

 

• 4675 Sayılı Kanunun 4’üncü maddesinde infaz hakimliklerinin görevleri sıralanmıştır. Maddenin birinci fıkrasındaki 4 numaralı bentten sonra 5 ve 6 numaralı iki bent daha eklenmiş, yani görevleri arttırılmıştır. Eklenen iki görev ise şunlardır:
• Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararlara karşı yapılan şikâyetleri incelemek,
• Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin mahsup, ceza zamanaşımı ve hükümlünün ölümü hâllerinde verilecek kararlar da dahil olmak üzere hâkim veya mahkeme tarafından verilmesi gerekli kararları almak ve işleri yapmak.

(Değişiklik yapılan metin: 4675 Sayılı Kanun, m.4. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.4)

• 4675 Sayılı Kanunun 6’ncı maddesinde infaz hâkimliğince şikâyet üzerine verilen kararlar hükme bağlanmıştır. Yapılan değişiklik ile infaz hâkiminin kararlarına karşı şikâyetçi veya ilgili Cumhuriyet savcısı tarafından, tebliğden itibaren yedi gün içinde (değişiklikten önce bir haftaydı) Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilecek ve kanunlarda infaz hâkiminin onayına tabi olduğu belirtilen hususlarda da bu hüküm uygulanacaktır. (Değişiklik yapılan metin: 4675 Sayılı Kanun, m.6. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.6)

 

• Yapılan değişiklik ile 4675 Sayılı Kanuna Geçici 2’nci madde eklenmiştir. Bu maddeye göre infaz hâkimliğinin kuruluş, görev, yetki ve işleyişine ilişkin yapılan değişiklikler veya infaz hâkimliğine yeni görevler veren düzenlemeler, 1/9/2020 tarihinden itibaren uygulanacaktır. Bu tarihe kadar; mevcut hükümlerin uygulanmasına devam olunacaktır. 7242 sayılı Kanunla; koşullu salıverilme, denetimli serbestlik süreleri, ceza infaz kurumlarının yapısı ile disiplin ve işleyişine ilişkin yapılan düzenlemelerin uygulanmasına, bu Kanunun yayımı tarihinde başlanması, öngörülmektedir. (Değişiklik yapılan metin: 4675 Sayılı Kanun, m.7. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.7)

 

2. 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER

 

Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulanan Hükümlüler Bakımından Bazı Hakları Kullanabilmeleri İmkanı Sağlanmıştır

• 5237 Sayılı Kanunun 53’üncü maddesinde hapis cezasına mahkumiyetin kanuni sonucu olan belirli haklardan yoksun bırakılma hali hükme bağlanmıştır. Kişi, maddede sayılan haklardan yoksun bırakılır ve işlemiş bulunduğu suç dolayısıyla mahkûm olduğu hapis cezasının infazı tamamlanıncaya kadar bu hakları kullanamaz. Yapılan değişiklik ile hapis cezası ertelenen veya koşullu salıverilen hükümlüye ek olarak, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezası infaz edilen kişilere kendi altsoyu üzerindeki velayet, vesayet ve kayyımlık yetkilerini kullanabilme hakkı verilmiştir. Aynı zamanda denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezası infaz edilen kişilere bir kamu kurumunun veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşunun iznine tabi bir meslek veya sanatı, kendi sorumluluğu altında serbest meslek erbabı veya tacir olarak icra edebilme hakkı verilmiştir. (Değişiklik yapılan metin: 5237 Sayılı Kanun, m.53. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.10)

 

Yaralama Suçlarında Ceza Limitleri Artırılmıştır

• 5237 Sayılı Kanunun 86’ncı maddesinde kasten yaralama suçu düzenlenmiştir. Maddenin üçüncü fıkrasında kasten yaralama suçunun ağırlatıcı nedenleri sıralanmıştır. Yapılan değişiklikle bu fıkraya suçun ‘canavarca hisle’ işlenmesi hali eklenmiştir. Aynı zamanda eklenen canavarca hisle suçun işlenmesi halinde verilecek cezanın bir kat (diğer ağırlatıcı nedenlerde verilecek ceza yarı oranında artırılır) artırılacağı hükme bağlanmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5237 Sayılı Kanun, m.86. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.11)

 

• 5237 Sayılı Kanunun 87’nci maddesinde neticesi sebebiyle ağırlaşmış kasten yaralama suçu düzenlenmiştir. Yapılan değişiklikle bu maddenin 4’üncü fıkrasında, kasten yaralamanın vücutta kemik kırılmasına veya çıkığına neden olması halinde verilecek cezanın azami haddi on altı yıl iken on sekiz yıla çıkarılmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5237 Sayılı Kanun, m.87. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.12)

 

Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçlarında Ceza Limitleri Artırılmıştır

• 5237 Sayılı Kanunun 220’nci maddesinde suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçu düzenlenmiştir. Yapılan değişiklikle, maddenin birinci fıkrasında belirtilen, kanunun suç saydığı fiilleri işlemek amacıyla örgüt kurmak ve yönetmek suçları bakımından hapis cezalarının alt ve üst sınırları artırılmıştır. Değişiklikten önce bu suçların alt ve üst sınırlar iki yıl ve altı yıl iken, değişiklikle beraber dört yıl ve sekiz yıl olmuştur. İkinci fıkradaki suç işlemek amacıyla kurulmuş olan örgüte üye olmak suçu bakımından da alt ve üst sınırlar artırılmış, bir yıl ve üç yıllık süre yerine iki yıl ve dört yıllık süreler gelmiştir. (Değişiklik yapılan metin: 5237 Sayılı Kanun, m.220. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.13)

 

Tefecilik Suçlarında Ceza Limitleri Artırılmıştır

• 5237 Sayılı Kanunun 241’inci maddesinde tefecilik suçu düzenlenmiştir. Değişiklikle birlikte, kazanç elde etmek amacıyla başkasına ödünç para veren kişi (yani tefeci) bakımından öngörülen hapis cezasının üst sınırı artırılmış (üst sınır beş yıl iken altı yıl olmuştur), bu suç bakımından öngörülen adli para cezası için beş yüz gün alt sınırı getirilmiştir. Aynı zamanda tefecilik suçunun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde verilecek cezanın bir kat artırılacağı hükme bağlanmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5237 Sayılı Kanun, m.241. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.14)

 

3. 5271 SAYILI CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER

 

Adli Kontrol Sisteminde Düzenlemeler Yapılmıştır

• 5271 Sayılı Kanunun 109’uncu maddesinde adli kontrol düzenlenmiştir. 109’uncu maddenin mülga dördüncü maddesi yeniden düzenlenmiştir: Maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremediği Adli Tıp Kurumu raporuyla tespit edilenlerin, gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren altı ay geçmemiş bulunan kadın şüphelinin tutuklanması yerine adlî kontrol altına alınmasına karar verilebilir. Hakkında mahkûmiyet hükmü verilmiş ve bu hükümle ilgili olarak istinaf veya temyiz kanun yoluna başvurulmuş olması hâlinde, UYAP kayıtlarını incelemek suretiyle hükmü veren ilk derece mahkemesi de adlî kontrol kararı verebilir. (Değişiklik yapılan metin: 5271 Sayılı Kanun, m.109. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.15)

 

• 5271 Sayılı Kanunun 112’nci maddesinde adli kontrol tedbirlerine uymamanın sonuçları düzenlenmiştir. Yapılan değişiklikle, hakkında mahkumiyet hükmü verilmiş ve bu hükümle ilgili olarak istinaf veya temyiz kanun yoluna başvurmuş sanıkların, adli kontrol tedbirlerine uymamaları halinde, UYAP kayıtlarını incelemek suretiyle hükmü veren ilk derece mahkemesinin de tutuklama kararı verebileceği hükme bağlanmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5271 Sayılı Kanun, m.112. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.16)

 

İstinaf Kanun Yolu Kapalı Olan Mahkumiyet Hükümlerinin, Tekerrüre Esas Alınmayacağı Düzenlenmiştir

• 5271 Sayılı Kanunun 272’nci maddesinin 3’üncü fıkrasında istinaf kanun yolunun kapalı olduğu haller sayılmıştır. Yapılan değişiklikle istinaf kanun yolu kapalı olan (fıkrada sayılı haller) hükümlerin, tekerrüre esas alınmayacağı hükme bağlanmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5271 Sayılı Kanun, m.272. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.17)

 

4. 5275 SAYILI CEZA VE GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN İNFAZI HAKKINDA KANUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER

 

Açık Ceza İnfaz Kurumuna Ayrılma Koşulları Yeniden Düzenlenmiştir

• 5275 Sayılı Kanunun ‘açık ceza infaz kurumları’ başlıklı 14’üncü maddesinde yapılan değişiklik ile açık ceza infaz kurumuna ayrılma koşulları yeniden düzenlenmiştir. Buna göre, terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları ile örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkûm olanlar ile ikinci defa mükerrir olanlar ve koşullu salıverilme kararının geri alınması nedeniyle cezası aynen infaz edilenler hariç olmak üzere, a) kasıtlı suçlardan toplam üç yıl veya daha az hapis cezasına mahkûm olanların, b) Taksirli suçlardan toplam beş yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm olanların, c) Adlî para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilenlerin ve d) 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu gereğince tazyik hapsine tabi tutulanların cezaları doğrudan açık ceza infaz kurumlarında yerine getirilecektir.

Cezaları doğrudan açık ceza infaz kurumunda yerine getirilecek kişiler, 6352 Sayılı Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanunun geçici 3. Maddesinde sayılmaktaydı. Bu maddenin 31/12/2022 tarihine kadar uygulanması hükme bağlanmıştı. Bu geçici üçüncü maddeyi 5275 Sayılı Kanunun 14’üncü maddesi kalıcı olarak ortadan kaldırmaktadır. Nitekim 7242 Sayılı Kanunun 67’inci maddesinde buna ilişkin düzenleme yapılmıştır.

Yapılan değişiklikle, hükümlülerin kapalı ceza infaz kurumundan açık ceza infaz kurumuna ayrılmalarına 5275 Sayılı Kanunun 89’uncu maddesi uyarınca yapılan değerlendirme sonucunda karar verileceği belirlenmiştir.

Maddeye getirilen 4’üncü fıkrada ise, aynı fıkrada sayılan Toplam on yıl ve daha fazla hapis cezasına mahkum olanlar ile terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek 22 veya örgüte üye olmak suçları, örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar, kasten öldürme suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarından mahkûm olanlar bakımından açık ceza infaz kurumuna ayrılmada infaz hakimi onayı getirilmiştir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.14. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.18)

 

Yeni Doğum Yapan Kadınların Cezasının İnfazı Hakkında Değişiklik Yapılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun ‘hapis cezasının infazının ertelenmesi’ başlıklı 16’ncı maddesinin 4’üncü fıkrasında yapılan değişiklikle, gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş bulunan kadınlar hakkında verilen hapis cezasının infazının geri bırakılacağı hükme bağlanmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.16. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.19)

 

Hükümlünün İstemiyle İnfazın Ertelenmesi Şartları Genişletilmiştir

• 5275 Sayılı Kanunun ‘Hükümlünün istemiyle infazın ertelenmesi’ başlıklı 17’nci maddesinin 4’üncü fıkrasında hapis cezalarına ara verilebilen haller sıralanmış ve bu fıkrada yapılan değişiklikle, hükümlünün eş veya çocuklarının sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle bakıma muhtaç olmaları hali eklenmiş ve bu hallerde Cumhuriyet Başsavcılığının hapis cezasının infazına verebileceği ara süresi 6 aydan 1 yıla çıkartılmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.17. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.20)

 

Yakalama Emrinin Yerine Getirilmesi Bakımından Yeni Düzenleme Getirilmiştir

• 5275 Sayılı Kanunun 19’uncu maddesinde ‘yakalama emri’ düzenlenmiştir. Değişiklik ile birlikte, Cumhuriyet savcısı tarafından hapis cezası veya güvenlik tedbirinin infazı için hakkında yakalama emri çıkarılan hükümlünün yakalanabilmesi amacıyla gerektiğinde konutta, işyerinde ve kamuya açık olmayan kapalı alanlarda arama yapılabileceği hükme bağlanmıştır. Bu aramalar bakımından Ceza Muhakemesi Kanununun 119’uncu maddesi hükümleri uygulanacağı ve hakim tarafından verilecek arama kararları sulh ceza hâkimi tarafından verileceği eklenmiştir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.19. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.21)

 

Açık Ceza İnfaz Kurumlarında Bulunan Hükümlüler Kurum Dışında Çalıştırılabilecek

• 5275 Sayılı Kanunun 30’uncu maddesinde açık ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülerin, kurum dışında çalıştırılabilmeleri düzenlenmiştir. Maddeye eklenen beşinci fıkra ile, açık ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler, ceza infaz kurumu görevlilerinin denetiminde, kamu kurum ve kuruluşlarının iş alanlarında, geceleyin bu kurum ve kuruluşlar tarafından barındırılmak suretiyle çalıştırılabilecektir. Bu şekilde çalıştırılan süre, azami süre sınırına bakılmaksızın 5275 sayılı kanunun 105/A maddesi uyarınca denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infaz edilecek süreye ilave edilecektir. Yani hükümlünün kamu kurum ve kuruluşlarının iş alanlarında çalıştığı süre, koşullu salıverilmesinden önceki bir yıllık süreye eklenecek, hükümlü koşullu salıverilmesine (1 yıl + çalıştığı süre) kala denetimli serbestliğe ayrılacaktır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.30. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.22)

 

Hükümlülerin Kurum Dışında Bulunduğu Yerlerde De Disiplin Cezası Uygulanabilir

• 5275 Sayılı Kanunun 37’nci maddesinde yapılan değişiklikle, hükümlülerin duruşma, sağlık, eğitim ve çalışma gibi nedenlerle geçici olarak kurum dışında bulunduğu yerlerde de idarenin uyulmasını emrettiği veya gerekli kıldığı davranış ve tutumları, kusurlu olarak ihlâl ettiğinde disiplin cezası uygulanacaktır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.37. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.23)

 

Disiplin Cezası Gerektiren Eylemler Artırılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 42’nci maddesinin 2’nci fıkrasına eklenen ‘f’ bendiyle, kurum idaresine bildirilen telefon numarası aracılığıyla ya da teknik müdahale ile başka bir hatta yönlendirme yapmak suretiyle görüşme hakkı olmayan kişilerle görüşen hükümlüler için de haberleşme veya iletişim araçlarından yoksun bırakma veya kısıtlama cezası getirilmiştir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.42. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.24)

 

Hücreye Koyma Cezası Gerektiren Eylemler Artırılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 44’üncü maddesinin 2’nci fıkrasına eklenen ‘n’ bendiyle, hükümlünün ceza infaz kurumuna alkol sokmak, kurumda alkol bulundurmak veya kullanmak fiilleri de bir günden on güne kadar hücreye koyma cezasını gerektiren eylemler arasına alınmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.44. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.25)

 

Çocuk Hükümlüler Hakkında Disiplin Cezası Gerektiren Eylemler Artırılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 46’ncı maddesinde yapılan değişiklikler ile, çocuk hükümlüler hakkında; disiplin cezasını gerektiren hallere yeni birkaç fiil eklenmiştir. Aynı zamanda ziyaretlerin kapalı şekilde yaptırılması cezası eklenmiştir. Bu disiplin cezasını gerektiren haller mevcut olduğunda kapalı ceza infaz kurumlarında açık ziyaretler altmış güne kadar kapalı şekilde yapılabilecektir. Maddenin 8’inci fıkrasında yapılan değişiklik ile, hükümlü çocuk, fıkrada sayılan disiplin eylemlerinin ikinci veya daha fazla tekrarı halinde bir yıl süre ile kapalı ceza infaz kurumuna iade edilebilecektir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.46. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.26)

Disiplin Soruşturması Hakkında Öngörülen Süreler Uzatılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 47’nci maddesinde yapılan değişiklik ile, disiplin soruşturmasına başlamak için öngörülen iki günlük süre, beş güne; bu soruşturmanın tamamlanması için öngörülen yedi günlük süre, on beş güne çıkarılmıştır. Aynı zamanda eklenen 8’inci fıkra ile, disiplin soruşturmasının, hükümlünün barındırıldığı ceza infaz kurumu disiplin kurulu tarafından yapılacağı hükme bağlanmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.47. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.27)

 

Disiplin Cezası Kesinleştikten Sonra Yeniden Disiplin Cezasını Gerektiren Bir Eylemde Bulunan Hükümlü Hakkında Her Defasında Bir Üst Ceza Uygulanacak

• 5275 Sayılı Kanunun 48’inci maddesinde yapılan değişiklik ile, bir eylemden dolayı verilen disiplin cezası kesinleştikten sonra bu cezanın infazı tamamlanıp kaldırılması için aynı maddenin 4’üncü fıkrasında belirtilen süreler geçinceye kadar yeniden disiplin cezasını gerektiren bir eylemde bulunan hükümlü hakkında, her defasında bir üst ceza uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Aynı zamanda, hücreye koyma ve odaya kapatma cezasının infazına infaz hâkiminin onayı ile başlanacağı, hücre cezası yerine uygulanacak ziyaretçi kabulünden yoksun bırakma cezasının süreleri ve çocuğun bulunduğu kurumun disiplin kurulu tarafından verilen disiplin cezasının kaldırılabileceği düzenlenmiştir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.48. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.28)

 

Çocuk Hükümlülerin Ödüllendirilme İmkanları Genişletilmiştir

• 5275 Sayılı Kanunun 51’inci maddesinde yapılan değişiklik ile, çocuk hükümlülerin ödüllendirilmesi kapsamında, üç saatten yirmi dört saate kadar öngörülmüş olan aile görüşmesi imkanı artırılmış, ana veya babasıyla birlikte kardeşiyle de görüşme yapabilme imkanı verilmiştir. Bu görüşmeler en geç ayda bir kez yapılacaktır. Çocuk hükümlüler için gerçekleştirilen etkinliklere ailelerinin de katılabilmeleri ve çocuk eğitim evinde kalan hükümlüye hafta sonunda bir gün dışarı çıkabilme imkanı tanınmıştır. Aynı zamanda çocuk hükümlüler, kamu kurumlarının gençlik kamplarından da yararlanabileceklerdir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.51. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.29)

 

Hükümlünün Kendi İsteği İle Bulunduğu Kurumdan Başka Kuruma Nakledilebilmesi Şartlarında Değişiklik

• 5275 Sayılı Kanunun 54’üncü maddesinde yapılan değişiklikle, hükümlülerin kendi istekleri ile bulundukları kurumdan başka kurumlara nakledilebilmeleri için gerekli şartlardan ‘Koşullu salıverilmelerine beş aydan az süre kalmamış olması’ şartı yerine ‘Ceza infaz kurumlarında bulunulması gereken sürenin üç aydan fazla olması’ şartı getirilmiştir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.54. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.30)

 

Süreli Veya Süresiz Yayınlardan Yararlanma Hakkı Bulunan Hükümlülerin Kütüphaneden Yararlanabilme İmkanı Genişletilmiştir

• 5275 Sayılı Kanunun 61’inci maddesinde yapılan değişiklik ile; m.62’ye göre süreli veya süresiz yayınlardan yararlanma hakkı bulunan hükümlüler, kamu kurum ve kuruluşlarına bağlı kütüphanelerde bulunan yayınlardan yararlanabileceklerdir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.61. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.31)

Süreli Veya Süresiz Yayınlardan Yararlanma Hakkı Bakımından Kısıtlamalar Artırılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 62’nci maddesine eklenen fıkralar ile, süreli veya süresiz yayınlardan yararlanma hakkı bakımından; kurum disiplinini, düzenini veya güvenliğini bozan ya da tehlikeye düşüren, hükümlülerin iyileştirilmesi amacına ulaşmayı zorlaştıran yahut müstehcen haber, yazı, fotoğraf ve yorumları kapsayan hiçbir yayın hükümlüye verilmeyeceği, basın İlân Kurumu aracılığıyla resmî ilan ve reklam yayınlama hakkı bulunmayan gazeteler, ceza infaz kurumuna kabul edilmeyeceği ve yabancı dilde yayımlanmış gazete ve dergilerin ceza infaz kurumuna kabul edilmesinde Adalet Bakanlığı yetkili olduğu hükme bağlanmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.62. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.32)

 

Hükümlünün Haberleşme Hakkı Halleri Artırılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 66’ncı maddesine açık ve kapalı ceza infaz kurumlarındaki hükümlülerin, salgın hastalık halinde de ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülerin kuruma ait telefon ve faks cihazından derhâl yararlandırılması imkanı getirilmiştir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.66. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.33)

Hükümlünün Hediye Kabul Etme Hakkı Genişletilmiştir

 

Hükümlülerin Hediye Kabul Edebilme İmkanları Genişletilmiştir

• 5275 Sayılı Kanunun 69’uncu maddesinde yapılan değişiklik ile; kapalı ceza infaz kurumlarındaki hükümlüler, dinî bayram, yılbaşı veya kendi doğum günlerinde hediye kabul edebilmelerinin yanı sıra, iki ayda bir kez ayrıca hediye kabul edebileceklerdir. Çocuk ve altmış beş yaşını tamamlamış hükümlüler ile beraberinde çocuğu bulunan kadın hükümlüler, bu zaman diliminin dışında da hediye kabul edebileceklerdir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.69. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.34)

 

Sınavlara İlişkin Usul Ve Esaslar Yönetmelikle Belirlenebilecek

• 5275 Sayılı Kanunun 76’ncı maddesinde eklenen fıkra ile, hükümlülerin öğretimden yararlanabilmesine ve sınavlara ilişkin usul ve esasların yönetmelikle belirlenebileceği hükme bağlanmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.76. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.35)

 

İnfazın Tüm Aşamalarında İyi Hal İncelemesi Yapılması Hakkında, Hükümlülerin Değerlendirilmesi Ve İyi Hâlin Belirlenmesi Hakkında Ve Açık Ceza İnfaz Kurumuna Ayırma Hakkında Değişiklikler Yapılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 89’uncu maddesi başlığı ‘koşullu salıverilmede iyi halin belirlenmesi’ yerine ‘hükümlülerin değerlendirilmesi ve iyi hâlin belirlenmesi’ olmuştur. Maddede yapılan değişiklik ile; hükümlüler, ceza infaz kurumlarında bulunduğu tüm aşamalarda idare ve gözlem kurulu tarafından iyi hâlin belirlenmesine esas olmak üzere en geç altı ayda bir değerlendirmeye tabi tutulacaktır.

Toplam on yıl ve daha fazla hapis cezasına mahkum olanlar ile terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları, örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar, kasten öldürme suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarından mahkûm olanlar hakkında yapılacak açık ceza infaz kurumuna ayırmaya, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazına ve koşullu salıverilmeye ilişkin değerlendirmelerde idare ve gözlem kuruluna Cumhuriyet başsavcısı veya belirleyeceği bir Cumhuriyet savcısı başkanlık edecektir. Ayrıca idare ve gözlem kuruluna Cumhuriyet başsavcısı tarafından belirlenen bir izleme kurulu üyesi ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı il veya ilçe müdürlükleri tarafından belirlenen birer uzman kişi katılacaktır.

Açık ceza infaz kurumuna ayırmaya, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazına ve koşullu salıverilmeye ilişkin olarak tutum ve davranışları olumsuz değerlendirilen hükümlülerin yeniden değerlendirilmeye tâbi tutulma süreleri bir yılı geçemeyecektir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.89. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.36)

 

Hükümlü Veya Tutukluların Kapalı Ceza İnfaz Kurumundan Alınabilmeleri

• 5275 Sayılı Kanunun 92’nci maddesinde yapılan değişiklik ile; maddenin ikinci fıkrasında, 250. maddenin birinci fıkrasında yer alan suçlara yapılan atıf kaldırılmış, terör ve örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili olarak alınan bilgilerin doğruluğunun araştırılması bakımından zorunlu görülen hâllerde, hükümlü veya tutuklular, rızaları alınmak koşuluyla, ilgili makamın ve Cumhuriyet Başsavcılığının talebi üzerine sulh ceza hâkimi kararı ile geçici sürelerle ceza infaz kurumundan alınabilecekleri hükme bağlanmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.92. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.37)

 

Mazeret İzni Kullanılabilmesi Hakkında Lehe Değişiklikler Yapılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 94’üncü maddesinde yapılan değişiklik ile, hükümlülerin mazeret iznini kullanabilmesi için ceza infaz kurumlarında iyi halli olarak geçirmesi gereken süre kısaltılmış; beşte birden, onda bire düşürülmüştür. Hükümlünün ana, baba, eş, kardeş, çocuk ile eşin anne veya babasından birinin yaşamsal tehlike oluşturacak önemli ve ağır hastalık hâllerinin bulunması nedeniyle yapabileceği ziyaret sayısı asgari bir ay arayla toplam iki defa olmak üzere, artırılmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.94. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.38)

 

Özel İzin Kullanılabilmesi Hakkında Lehe Değişiklikler Yapılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 95’inci maddesinde yapılan değişiklik ile; açık ceza infaz kurumlarında bulunanlarla kapalı ceza infaz kurumunda olup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazananlara, aileleriyle bağlarını sürdürmelerini veya güçlendirmelerini ve dış dünyaya uyumlarını sağlamak amacıyla verilebilen özel izin süresi üç günden, yedi güne çıkarılmıştır. Ayrıca hastalık veya doğal afet gibi zorunlu hallerde bu izinler, birleştirilerek kullandırılabilecektir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.95. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.39)

 

• 5275 Sayılı Kanunun 97’nci maddesinde yapılan değişiklik ile; salgın hastalık, doğal afet, savaş veya seferberlik durumunda bu sebeplerden dolayı izinden dönemeyen veya geç dönen hükümlülere ceza verilmeyeceği ve izinden dönmeyen veya iki günden fazla bir süre geçtikten sonra dönen hükümlüler ile firar eden hükümlülere bir daha özel izin verilmeyeceği hükme bağlanmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.97. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.40)

 

Mahkûmiyet Hükmünün Yorumunda Veya Çektirilecek Cezanın Hesabında Duraksama Halinde İnfaz Hakimliği Sistemine Uyumlu Değişiklik Yapılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 98’inci maddesinde yapılan değişiklik ile; mahkûmiyet hükmünün yorumunda duraksama olursa hükmü veren mahkemeden, çektirilecek cezanın hesabında duraksama olursa ya da cezanın kısmen veya tamamen yerine getirilip getirilemeyeceği ileri sürülürse infaz hâkimliğinden duraksamanın giderilmesi veya cezanın belirlenmesi için karar vermesi istenecektir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.98. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.41)

 

Birden Fazla Hükümdeki Cezaların Toplanması Bakımından İnfaz Hakimliği Sistemine Uyumlu Değişiklik Yapılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 99’uncu maddesinde yapılan değişiklik ile; koşullu salıvermenin uygulanması bakımından infaz hakimliğinden toplama kararı istenecektir. Adli para cezasından çevrilen ve ceza infaz kurumunda infaz edilme aşamasına gelen hapis cezaları da toplama kararına dahil edilecektir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.99. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.42)

 

Hastanede Geçen Sürenin Cezadan İndirilmesi Bakımından İnfaz Hakimliği Sistemine Uyumlu Değişiklik Yapılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 100’üncü maddesinde yapılan değişiklik ile; cezanın infazını durdurmak için hükümlü kasten hastalanmışsa, hastanede geçen sürenin cezadan indirilmesi için Cumhuriyet savcısı infaz hâkimliğinden bir karar verilmesini isteyecektir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.100. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.43)

 

İnfaz Sırasında Verilecek Kararların Mercii Bakımından İnfaz Hakimliği Sistemine Uyumlu Değişiklik Yapılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 101’inci maddesinde yapılan değişiklik ile; infaz sırasında verilecek kararların mercii olarak infaz hakimliği maddeye eklenmiştir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.101. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.44)

 

Kamuya Yararlı Bir İşte Çalışma Esas Ve Usullerine Açıklık Getirilmiştir

• 5275 Sayılı Kanunun 105’inci maddesinde yapılan değişiklik ile; hükümlünün kamuya yararlı bir işte çalışması, ücretsiz iki saat çalışması karşılığı bir gün olarak tanımlanmıştır. Değişikliğe göre günlük çalışma süresi, en az iki saat ve en fazla sekiz saat olacak şekilde denetimli serbestlik müdürlüğünce belirlenecektir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.105. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.45)

 

Denetimli Serbestlikten Yararlanma Koşullarında Yeni Düzenlemeler Yapılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 105/A maddesinde köklü değişiklikler yapılmıştır. 6291 Sayılı Kanun ile 5/4/2012 tarihinde 5275 Sayılı Kanuna eklenen 105/A maddesi; cezanın, koşullu salıverilme tarihinden önce belirli bir sürenin denetimli serbestlik altında infazını hükme bağlamıştır. Yapılan düzenlemeyle kanunun değişiklikten önceki halinde sıralanan, açık ceza infaz kurumu ile çocuk eğitim evinde geçirilmesi gereken asgari süreler kaldırılmıştır. Açık ceza infaz kurumunda veya çocuk eğitim evinde bulunmak yeterlidir. Açık ceza infaz kurumunda veya çocuk eğitim evinde bulunan iyi hâlli hükümlüler, koşullu salıverilmelerine bir yıl veya daha az süre kalmışsa, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infaz edilebilecektir.

Açık ceza infaz kurumuna ayrılma şartlan oluşmasına karşın, iradesi dışındaki bir nedenle açık ceza infaz kurumuna ayrılamayan veya bu nedenle kapalı ceza infaz kurumuna geri gönderilen iyi hâlli hükümlüler, diğer şartları da taşımaları hâlinde yukarıda bahsedilen denetimli serbestlikten faydalanabilecektir.

Hükümlünün ceza infaz kurumundan ayrıldıktan sonra, talebinde belirttiği denetimli serbestlik müdürlüğüne müracaat etmesi gereken süre üç günden beş güne çıkarılmıştır.

Hükümlünün denetimli serbestliğin uygulanmasına ilişkin yükümlülükleri yerine getirmemesi halinde kapalı ceza infaz kurumuna gönderilmesi uygulaması kaldırılmış, infaz hâkiminin kararıyla açık ceza infaz kurumuna gönderilmesi uygulaması getirilmiştir.

Hükümlü hakkında denetimli serbestlik tedbiri uygulanmaya başlandıktan sonra işlediği iddia olunan ve cezasının alt sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suçtan dolayı kamu davası açılmış olması hâlinde, infaz hâkimi tarafından hükümlünün açık ceza infaz kurumuna gönderilmesine karar verilebilecektir. Kovuşturma sonucunda beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, davanın reddi veya düşme kararı verilmesi hâlinde denetimli serbestliğin devamına infaz hâkimi tarafından karar verilebilecektir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.105/A. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.46)

 

Yeni Doğum Yapan Kadınların Adli Para Cezasından Çevrilen Hapis Cezasının İnfazı Hakkında Değişiklik Yapılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 106’ncı maddesinde yapılan değişiklik ile; adlî para cezasından çevrilen hapsin infazı ertelenememesi ve bunun infazında koşullu salıverilme hükümleri uygulanamaması bakımından m.16 hükümleri saklı tutulmuştur. Madde 16’ya hapis cezasının infazı gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş bulunan kadınlar hakkında hastalık nedeniyle ertelenebilir. Bu madde, adlî para cezasından çevrilen hapis cezaları bakımından da uygulanacaktır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.106. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.47)

 

Koşullu Salıverilme Hükümlerinde Lehe Değişiklikler Yapılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 107’nci maddesine göre; koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için infaz süresini iyi hâlli olarak geçiren hükümlünün, Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş ise otuz yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş ise yirmi dört yılını ceza infaz kurumunda çekmiş olması gerekir. Diğer süreli suçlar bakımından ise hükümlüler lehine büyük bir değişiklik yapılmıştır. Diğer süreli suçlardan mahkum olan hükümlüler için cezanın üçte ikisini infaz kurumunda çekme şartı aranırken, yapılan değişiklik ile bu oran indirilerek, cezanın yarısını infaz kurumunda çekmiş olma şartı getirilmiştir. Böylece mahkûmların ceza infaz kurumundan daha erken çıkmasına imkân sağlanmaktadır.

Ancak aşağıda sayılan suçlardan hükümlü olanların koşullu salıverilmeden yararlanmak için cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çekmeleri gerekecektir.

• Kasten öldürme suçlarından (madde 81,82 ve 83) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan (madde 87, fıkra iki, bent d) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• İşkence suçundan (madde 94 ve 95) ve eziyet suçundan (madde 96) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Cinsel saldırı (madde 102, ikinci fıkra hariç), reşit olmayanla cinsel ilişki (madde 104, ikinci ve üçüncü fıkra hariç) ve cinsel taciz (madde 105) suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan (madde 102, 103, 104 ve 105) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
• Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlardan (madde 132,133,134,135,136,137 ve 138) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan (madde 188) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
• Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından (madde 326 ilâ 339) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar.

Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olan çocuklar ile 1/1/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar hakkında koşullu salıverilme oranı üçte iki olarak uygulanacaktır.

Koşullu salıverilme kararının geri alınması hâlinde hükümlünün sonradan suç işlemesi halinde, sonraki işlediği her bir suç için verilen hapis cezasının iki katı sürenin ceza infaz kurumunda çektirilmesine karar verilebilecektir. Koşullu salıverilme kararının geri alınmasına infaz hakimliği tarafından karar verilecektir. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.107. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.48)

 

Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimi Ve Denetimli Serbestlik Tedbirlerinde Değişiklik Yapılmıştır

• 5275 Sayılı Kanunun 108’inci maddesinde yapılan değişiklik ile; Tekerrür hâlinde işlenen suçtan dolayı mahkûm olunan bakımından birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuz iki yılının infaz kurumunda iyi hâlli olarak çekilmesi durumunda, koşullu salıverilmeden yararlanılacaktır.

Mükerrirler bakımından süreli hapis cezasının üçte ikisinin infaz kurumunda iyi hâlli olarak çekilmesi durumunda, koşullu salıverilmeden yararlanılacaktır. Bu oran değişiklikten önce dörtte üç idi. Ancak koşullu salıverilme oranı üçte ikiden fazla olan suçlar bakımından tabi oldukları koşullu salıverilme oranı uygulanacaktır.

5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 102 nci maddesinin ikinci fıkrasında tanımlanan cinsel saldırı suçundan, 103 üncü maddesinde tanımlanan çocukların cinsel istismarı suçundan, 104 üncü maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrasında tanımlanan reşit olmayanla cinsel ilişki suçundan, 188 inci maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan dolayı hapis cezasına mahkûm olan mükerrirler hakkında süreli hapis cezaları bakımından koşullu salıverilme oranı, dörtte üç olarak uygulanacaktır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.108. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.49)

 

Özel İnfaz Usullerinin Kapsamı Genişletilmiştir

• 5275 Sayılı Kanunun 110’uncu maddesinde yapılan değişiklik ile; altı ay veya daha az süreli hapis cezaları için uygulanan özel infaz usulleri (hapis cezalarının hafta sonu ve geceleri infazı), kasten işlenen suçlarda toplam bir yıl altı ay, taksirle öldürme suçu hariç olmak üzere taksirle işlenen suçlarda ise toplam üç yıl veya daha az süreli hapis cezaları için uygulanacaktır.

Kadınlar, çocuklar ve yaşlılar için öngörülen konutta infaz usulü için düzenlenmiş olan hapis cezasının üst sınırları artırılarak; kadın, çocuk veya altmış beş yaşını bitirmiş kişiler için altı ay iken bir yıl, Yetmiş yaşını bitirmiş kişiler için bir yıl iken iki yıl ve yetmiş beş yaşını bitirmiş kişiler için üç yıl iken dört yıl olmuştur.

Toplam beş yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkum olan veya adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen hükümlülerden 16’ncı maddenin üçüncü fıkrasında belirlenen usule göre maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyeceği tespit edilenlerin ve doğurduğu tarihten itibaren altı ay geçen ve toplam üç yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkum olan ya da adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen hükümlü kadınların cezasının konutunda çektirilmesine infaz hâkimi tarafından karar verilebilecektir.

Üçüncü paragrafta sayılan kişiler hariç, özel infaz usulleri, terör suçları ile örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçlarından ya da örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan mahkum olanlar, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkum olanlar, adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilenler, koşullu salıverilme kararının geri alınması nedeniyle cezası aynen infaz edilenler, hakkında uygulanmayacaktır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, m.110. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.50)

 

Denetimli Serbestlik Süresini Bir Defaya Mahsus Yükselten Düzenleme Getirilmiştir

• 5275 sayılı Kanunun geçici altıncı maddesi geçici ikinci madde olarak değiştirilmiş ve 105/A maddesinin birinci fıkrasında düzenlenmiş olan ‘bir yıllık’ denetimli serbestlik süresi, 30/3/2020 tarihine kadar işlenen suçlar bakımından ‘üç yıla’ çıkarılmıştır.

Aşağıda sıralanan suçlar bu değişikliğin dışında tutulmuştur:

• Kasten öldürme suçları (madde 81, 82 ve 83),
• Üstsoya, altsoya, eşe veya kardeşe ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenen kasten yaralama ve neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçları, neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu (madde 87, fıkra iki, bent d),
• İşkence suçu (madde 94 ve 95),
• Eziyet suçu (madde 96),
• Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar (madde 102, 103, 104 ve 105),
• Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138),
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu (madde 188) ve,
• İkinci Kitap, “Millete ve Devlete Karşı Suçlar” başlıklı Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar ile,
• 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar.

 

Sıfır-altı yaş grubu çocuğu bulunan kadın hükümlüler ile yetmiş yaşını bitirmiş hükümlüler hakkında 105/A maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan "iki yıl"lık süre, 30/3/2020 tarihine kadar işlenen suçlar bakımından "dört yıl" olarak uygulanacaktır. Aynı zamanda maruz kaldığı ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatını yalnız idame ettiremeyen altmış beş yaşını bitirmiş hükümlülerin koşullu salıverilmeleri için  ceza infaz kurumlarında geçirmeleri gereken süreler, azami süre sınırına bakılmaksızın 105/A maddesinde düzenlenen denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infaz edilecektir.

Aşağıda sıralanan suçlar bu değişikliğin dışında tutulmuştur:

• Kasten öldürme suçları (madde 81, 82 ve 83),
• Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar (madde 102, 103, 104 ve 105),
• Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138),
• İkinci Kitap, “Millete ve Devlete Karşı Suçlar” başlıklı Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar ile,
• 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar.

Yukarıda belirtilen değişiklikler iyi halli olmak koşuluyla kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler hakkında da uygulanacaktır.

30/3/2020 tarihine kadar işlenen suçlar bakımından, tabi olduğu infaz rejimine göre belirlenen koşullu salıverilme süresinin hesaplanmasında, hükümlünün on beş yaşını dolduruncaya kadar ceza infaz kurumunda geçirdiği bir gün, üç gün; on sekiz yaşım dolduruncaya kadar ceza infaz kurumunda geçirdiği bir gün, iki gün olarak dikkate alınacaktır. (Değişiklik yapılan metin: 5275 Sayılı Kanun, Geçici m.6. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.52)

Disiplin Cezalarının Kaldırılması Ve Denetimli Serbestlik Sistemindeki Değişiklikler

• 5275 Sayılı Kanuna geçici m.9 eklenmiştir. Geçici m.9’a göre, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde ve 220’nci maddesinde düzenlenen suçlardan, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan ve 3713 sayılı Kanun kapsamına giren suçlardan hükümlü ve tutuklu olanlar ile Kanunun 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında kalan hükümlü ve tutuklular hakkında verilenler hariç olmak üzere; 30/3/2020 tarihinden önceki eylemler nedeniyle Kanunun 39 ile 46’ncı maddeleri uyarınca verilen disiplin cezası ve tedbirleri, infaz edilmeleri kaydıyla 48’inci maddedeki süre ve karar şartı aranmaksızın idare ve gözlem kurulunca verilecek iyi hâl kararı üzerine kaldırılacaktır.

89 uncu maddede yapılan değişiklikler, 1/1/2021 tarihinden itibaren uygulanacaktır.

105/A maddesinin altıncı fıkrasında yer alan denetimli serbestlik müdürlüğüne müracaat edilebilecek beş günlük süre, 1/1/2021 tarihine kadar yirmi beş gün olarak uygulanacaktır.

Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçları (madde 102, 103, 104 ve 105), uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunu (madde 188), 18/6/2014 tarihli ve 6545 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 28/6/2014 tarihinden önce işlenmiş olanlar için, verilen süreli hapis cezaları bakımından koşullu salıverilme oranı, üçte iki olarak uygulanacaktır.

Covid-19 salgını nedeniyle, açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ile kapalı ceza infaz kurumunda bulunup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanan hükümlüler, 105/A maddesi kapsamında denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen hükümlüler ve 106’ncı madde veya diğer kanunlar uyarınca denetimli serbestlik tedbirinden yararlanan hükümlüler, 31/5/2020 tarihine kadar izinli sayılacaktır. (Eklenen metin: 5275 Sayılı Kanun, Geçici m.9. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.53)

 

5. 5395 SAYILI ÇOCUK KORUMA KANUNUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER

 

Çocukların Adlî Kontrol Süreci Hakkında düzenleme getirilmiştir

• 5395 Sayılı Kanunun 20’nci maddesine eklenen üçüncü fıkra ile; denetimli serbestlik müdürlüğü tarafından takip edilen çocuk için adli kontrol süresince rehberlik edecek bir uzman görevlendirileceği ve çocuk hakkında yapılacak ihtiyaç değerlendirmesine göre iyileştirme çalışmaları yürütüleceği hükme bağlanmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 5395 Sayılı Kanun, m.20. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.54)

 

6. 5402 SAYILI DENETİMLİ SERBESTLİK HİZMETLERİ KANUNUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER

 

Denetimli Serbestlik Müdürlüğünün Görevleri

• 5402 Sayılı Kanunun 12, 13, 14 ve 15’inci maddelerine getirilen değişiklikler ile denetimli serbestlik müdürlüğünün soruşturma evresindeki, kovuşturma evresindeki, kovuşturma evresinden sonraki ve salıverme sonrası görevleri yeniden düzenlenmiştir. (Değişiklik yapılan metin: 5402 Sayılı Kanun, m.12,13,14,15. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.55,56,57,58)

 

Elektronik Cihazların Kullanılması Suretiyle Takip Düzenlemesinde Değişiklik

• 5402 Sayılı Kanunun 15/A maddesinde yapılan değişiklik ile; şüpheli, sanık ve hükümlülerin toplum içinde izlenmesi, rızası alınmak koşuluyla şüpheli, sanık ve hükümlüye ait elektronik cihazlar kullanılmak suretiyle de yapılabilecektir. (Değişiklik yapılan metin: 5402 Sayılı Kanun, m.15/A. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.59)

 

Kamuya Yararlı İşte Çalıştırılanların Yol Ve İaşe Giderlerinin Karşılanması Hakkında Değişiklik

• 5402 Sayılı Kanunun 26’ncı maddesine eklenen dördüncü fıkraya göre; denetimli serbestlik tedbiri altında bulunan ve denetimli serbestlik müdürlüğü tarafından muhtaç durumda olduğu tespit edilen yükümlülerin, kamuya yararlı bir işte ücretsiz çalıştırılma yükümlülüğünü yerine getirirken mutad vasıta ile yaptıkları yol giderleri müdürlük bütçesinden, iaşe giderleri çalıştırıldıkları kurum bütçesinden karşılanabilecektir. (Değişiklik yapılan metin: 5402 Sayılı Kanun, m.26. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.60)

 

7. 5607 SAYILI KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE KANUNUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER

 

Kaçakçılık Suçlarına Ceza İndirimi Getirilmiştir

• 5607 Sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin 22’nci fıkrasına eklenen cümleye göre; maddedeki fıkralarda tanımlanan suçların konusunu oluşturan eşyanın değerinin hafif olması halinde verilecek cezalar yarısına kadar, pek hafif olması halinde ise üçte birine kadar indirilecektir. (Değişiklik yapılan metin: 5607 Sayılı Kanun, m.3. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.61)

 

• 5607 Sayılı Kanunun 5’inci maddesine getirilen değişiklik ile; üçüncü maddede tanımlanan kaçakçılık suçlarından (yedinci fıkra hariç) birini işlemiş olan kişi, etkin pişmanlık göstererek suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar parayı, soruşturma evresine ek olarak kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar Devlet Hazinesine ödediği takdirde, hakkında tanımlanan kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek ceza üçte bir oranında indirilmesi hükme bağlanmıştır. Bu hüküm mükerrirler hakkında veya suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde uygulanmayacaktır. (Değişiklik yapılan metin: 5607 Sayılı Kanun, m.5. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.62)

 

• 5607 Sayılı Kanuna eklenen geçici madde 12 ile; dosyası infaz aşamasında olan hükümlüler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren doksan gün içinde suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar parayı Devlet Hazinesine öderse, kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek ceza üçte bir oranında indirilmesinden faydalanabilmeleri hükme bağlanmıştır. Değişikliğe göre, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte bu Kanunun kapsamına giren kaçakçılık suçlarından dolayı kanun yolu incelemesinde bulunan dosyalardan, geçici madde 12 ile 3’üncü ve 5’inci maddelerde yapılan düzenlemeler nedeniyle lehe değerlendirme yapılması gereken dosyalar hakkında bozma kararı verilecektir. Yargıtay Cumhuriyet başsavcılığında bulunan dosyalar ise gelişlerindeki usule uygun olarak ilk derece mahkemelerine gönderilecektir. (Eklenen metin: 5607 Sayılı Kanun, Geçici m.12. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.63)

 

8. 2802 SAYILI HÂKİMLER VE SAVCILAR KANUNUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER

 

Personel Atamalarında Değişiklik Yapılmıştır

• 2802 Sayılı Kanunun 114’üncü maddesinde yapılan değişiklik ile; atamaları doğrudan Bakanlıkça yapılanlar dışındaki adlî ve idarî yargı ile ceza infaz kurumları ve tutukevleri personelinin atanmasında hukuk fakültesi, adalet meslek yüksek okulu veya meslek yüksekokullarının adalet veya ceza infaz ve güvenlik hizmetleri programı, lise veya meslek liselerinin adalet alanı ve ilgili mevzuat uyarınca bunlara denkliği kabul edilen program veya alan mezunlarına öncelik tanınmıştır. Ayrıca komisyonun sözlü ve gerektiğinde uygulamalı sınavları yapmak görevinin bir kısmı veya tamamı, Adalet Bakanlığı bünyesinde oluşturulacak sınav kurullarınca da yerine getirilebilecektir. (Değişiklik yapılan metin: 2802 Sayılı Kanun, m.114. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.64)

 

9. 3713 SAYILI TERÖRLE MÜCADELE KANUNUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER

 

Kanuna Koşullu Salıverilme Hakkında Değişiklik Getirilmiştir

• 3713 Sayılı Kanunun 17’nci maddesinin birinci fıkrasına eklenen fıkra ile; Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan dolayı, süreli hapis cezasına mahkum olanlar hakkında dörtte üçlük koşullu salıverilme oranının uygulanacağı hükme bağlanmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 3713 Sayılı Kanun, m.17. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.65)

 

10. 4301 SAYILI CEZA İNFAZ KURUMLARI İLE TUTUKEVLERİ İŞYURTLARI KURUMUNA İLİŞKİN BAZI MALİ HÜKÜMLERİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER

 

• 4301 Sayılı Kanunun 8’inci maddesine getirilen değişiklik ile; iş yurtlarında görevli personel, işçi ve hükümlüler ile tutuklulara yapılacak olan ücret ve kar payı ödemelerinin esas ve usulleri yeniden belirlenmiştir. (Değişiklik yapılan metin: 4301 Sayılı Kanun, m.17. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.66)

 

11. 6352 SAYILI YARGI HİZMETLERİNİN ETKİNLEŞTİRİLMESİ AMACIYLA BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI VE BASIN YAYIN YOLUYLA İŞLENEN SUÇLARA İLİŞKİN DAVA VE CEZALARIN ERTELENMESİ HAKKINDA KANUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER

 

• 6352 Sayılı Kanunun geçici 3’üncü maddesinin ikinci fıkrası (Terör suçları, örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar ile cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar hariç olmak üzere; a) Kasıtlı suçlardan toplam üç yıl veya daha az hapis cezasına mahkûm olanların, b) Taksirli suçlardan toplam beş yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm olanların, c) Adli para cezasının infazı sürecinde tazyik hapsine tabi tutulanların, cezaları doğrudan açık ceza infaz kurumlarında yerine getirilir. Bu fıkra hükümleri 31/12/2022 tarihine kadar uygulanır), 7242 sayılı Kanunun 18. Maddesi ile 5275 sayılı Kanunun 14. maddesinde kalıcı olarak yapılan değişikliğe paralel olarak yürürlükten kaldırılmıştır. (Değişiklik yapılan metin: 6352 Sayılı Kanun, Geçici m.3. Değişiklik yapan metin:7242 Sayılı Kanun, m.67)